Како хормоналните промени влијаат врз телото, енергијата и секојдневното функционирање
Женскиот менструален циклус е природен биолошки процес кој просечно трае околу 28 дена. Во текот на овој период, нивото на неколку клучни хормони – естроген, прогестерон, фоликуло-стимулирачки хормон (ФСХ), лутеинизирачки хормон (ЛХ) и тестостерон – постојано се менува.
Овие хормонални варијации имаат директно влијание врз енергијата, концентрацијата, емоционалната стабилност и физичката состојба. Разбирањето на циклусот не служи за етикетирање или генерализирање, туку за подобра грижа за здравјето и попрактично планирање на секојдневните активности.
Во продолжение следува јасен и едукативен преглед на четирите фази на женскиот циклус.
Менструална фаза (денови 1–5)
Менструалната фаза го означува почетокот на циклусот. Во овој период доаѓа до нагол пад на естрогенот и прогестеронот, а телото го исфрла ендометриумот преку менструално крварење.
Од физиолошки аспект, губитокот на крв може да доведе до намалени резерви на железо, што кај дел од жените резултира со замор и намалена издржливост. Поради тоа, се препорачува исхрана богата со железо (зелен лиснат зеленчук, мешунки, месо), а во одредени случаи и суплементација по совет на здравствен работник.
Функционално, ова е фаза кога организмот природно бара повеќе одмор. Намалената концентрација и енергија се нормални и не треба да се доживуваат како здравствен проблем.
Фоликуларна фаза (денови 6–13)
По завршување на менструацијата започнува фоликуларната фаза, која се карактеризира со постепен пораст на естрогенот. Овој хормон има позитивно влијание врз мозочната активност, мотивацијата и општото чувство на благосостојба.
Во овој период организмот подобро реагира на физичка активност и ментални предизвици. Зголеменото ниво на серотонин и допамин придонесува за подобра концентрација, побрзо учење и поголема ментална јасност.
Оваа фаза е особено погодна за планирање, носење одлуки, работа на нови проекти и активна комуникација.
Овулација (околу 14-тиот ден)
Овулацијата претставува средина на циклусот и се одликува со врв на естрогенот и лутеинизирачкиот хормон (ЛХ), што доведува до ослободување на јајце клетка.
Од здравствен аспект, можно е краткотрајно зголемување на телесната температура, лесна чувствителност на градите или благ замор. Овие промени се нормален дел од хормоналната динамика.
Функционално, оваа фаза често е поврзана со подобрена самодоверба, комуникациски вештини и креативност, што ја прави погодна за состаноци, јавни настапи и социјални активности.
Лутеална фаза (денови 15–28)
По овулацијата започнува лутеалната фаза, во која доминира прогестеронот. Телото се подготвува за можноста за бременост, а доколку таа не се случи, следи постепен пад на хормоните.
Кај дел од жените во оваа фаза може да се појават симптоми како задржување на течности, промени во апетитот, зголемена чувствителност или промени во расположението. Поддршка може да обезбедат умерена физичка активност, квалитетен сон, како и внес на магнезиум и витамин Б6.
Од практичен аспект, ова е период кога е корисно да се намали темпото и да се обрне поголемо внимание на одмор и саморегулација.
Заклучок
Менструалниот циклус е комплексен, но предвидлив биолошки процес. Кога е правилно разбрана неговата динамика, жената може полесно да ги приспособи своите активности, а околината – семејството, колегите и работната средина – да функционира со повеќе разбирање и поддршка.
Едукацијата за женскиот циклус не е прашање на став, туку на здравје, превенција и квалитет на живот.
